مالیات تکلیفی چیست؟ + توضیح انواع پرکاربرد آن
یکی از روشهای درآمدی دولت اخذ مالیات از شهروندان، سازمان‌ها و… است. همه افراد حقیقی و حقوقی جامعه تکلیف به پرداخت مالیات هستند. برخی از مالیات‌ها از درآمد اشخاص بوده و تکلیف کسر و پرداخت آن بر عهده پرداخت کننده وجه است، این نوع مالیات را مالیات تکلیفی نامیده میشود. مالیات تکلیفی طبق قانون باید قبل از پرداخت وجه طرف مقابل پرداخت شود و از انواع مالیات مستقیم بر درآمد است. در ادامه با ماناکا همراه باشید تا در خصوص مالیات تکلیفی و انواع پرکاربرد آن توضیح دهیم.
مالیات تکلیفی چیست؟
مالیات تکلیفی نوعی از مالیات مستقیم بر درآمد افراد بوده که پرداخت آن بر عهده کارفرما است. در واقع مالیات تکلیفی را خود شخص پرداخت نمی‌کند و وظیفه پرداخت آن با فرد دیگری است. در صورت عدم پرداخت مالیات تکلیفی، تبعات آن مورد توجه فرد دریافت کننده خدمت است. فرد دریافت کننده خدمت مانند کارفرما باید نسبت به TAX تکلیفی مطلع بوده و مالیات مورد نظر را از حقوق کارگر کسر کند و از طرفی فرد ارائه دهنده خدمت نیز باید از فرآیند این مالیات و میزان کسری از حقوق مطلع باشد. وجود این آگاهی‌ها سبب جلوگیری از کلاهبرداری و جرایم قانونی میشود.
برای بسیاری از افراد این سوال پیش می‌آید که الزام پرداخت مالیات بر خدمت یا تکلیفی چیست؟ به طبع همه می‌دانند که بخشی از خدمات ارائه دهنده دولت و هزینه‌های جاری آناز طریق مالیات تامین میشود و بنابراین پرداخت این نوع مالیات الزامی است. مالیات‌های دریافتی از شهروندان در بخش‌های مختلفی از دولت تبدیل به هزینه‌های مهم و الزامی میشود. مالیات تکلیفی انواع مختلفی دارد که همه آنها بر اساس خدمت انجام شده است.
انواع مالیات تکلیفی و خصوصیات آن
انواع مختلفی از مالیات تکلیفی وجود دارد که پرداخت به آنها از حوصله این مطلب خارج است. بخشی از مهم‌ترین انواع مالیات تکلیفی شامل مالیات تکلیفی حقوق، مالیات تکلیفی پیمانکاری، مالیات تکلیفی پزشکان، مالیات تکلیفی اجاره املاک و مالیات تکلیفی حق الوکاله است. خصوصیات مختلفی را می‌توان برای TAX تکلیفی نام برد که مهم‌ترین آن وصول سریع و آسان است. وصول مالیات‌های برآورده شده برای سایر موارد در جامعه ممکن است با مشکلاتی مانند دیرکرد در پرداخت، عدم پرداخت و موارد این چنینی همراه باشد، اما در خصوص مالیات بر خدمت یا همان تکلیفی این مشکلات وجود ندارد. در برخی موارد دولت برای دریافت مالیات از مالیات دهندگان باید هزینه‌های مختلفی را متحمل شود، اما در مالیات تکلیفی، هزینه پرداختی برای وصول آن بسیار کم است.
مالیات تکلیفی حقوق
مالیات تکلیفی حقوق معروفترین نوع مالیات تکلیفی است. این مالیات توسط کارفرما پرداخت شده اما مبلغ آن از کارگر کسر میشود. کارفرمایان موظف هستند از میزان حقوق پرداختی به کارگران خود درصدی را به عنوان مالیات کسر کرده و به اداره مالیات تحویل دهند. این مقدار مشخص بوده و درصد آن بر اساس میزان حقوق متغیر است؛ بنابراین نیازی نیست شخص کارگر خود مالیاتی پرداخت کند و این امر توسط کارفرما _از حقوق وی کسر شده_ پرداخت میشود. با توجه به اهمیت اعلام صحیح مالیات تکلیفی حقوق، خدمت ارسال لیست ماهیانه حقوق و دستمزد برای کارفرمایانی که مشکل مالیاتی در این زمینه دارند طراحی شده است.
برای برخی از افراد یا کارگران ممکن است این سوال مطرح شود که چرا مالیات تکلیفی حقوق را، خود پرداخت نکند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت به علت آن که امکان وصول مالیات از تک تک کارمندان و کارگران وجود ندارند، سازمان امور مالیاتی ترجیح می‌دهد تا با کاهش مراودات صرفا این مالیات را از کارفرمایان دریافت کند. این عمل علاوه بر هدر رفت زمان افراد جامعه برای پرداخت مالیات سبب شلوغی بیش از حد مراکز و سیستم‌های مالیاتی نیز میشود. به همین علت اداره مالیات انجام این مهم را بر عهده کارفرمایان قرار داده تا هر ماه و به طور منظم مالیات بر درآمد کارگران و کارکنان خود را به اداره مالیات پرداخت کنند. برخی از فعالیت‌ها معاف از پرداخت مالیات تکلیفی حقوق هستند. این معافیتها شامل موارد زیر است:
- کارمندان دولت‌های خارجی
- کارمندان ایرانی مستقر در دولت‌های خارجی
- کارشناسان خارجی در ایران
- کارکنان کنسولگری‌ها و سفارتخانه‌ها
- بازنشستگان
- هزینه سفر مربوط به شغل
- حقوق مربوط به واگذاری مسکن
- حقوق حاصل از بیمه
- پاداش آخر سال یا عیدی سالانه
- حقوق خانه‌های سازمانی
- حقوق مربوط به هزینه درمان
- حقوق مرتبط با مزایای نقدی
- پرسنل نیروهای مسلح
هم چنین نیمی از مالیات کارکنان در مناطق کمتر توسعه یافته نیز بخشیده میشود.
مالیات تکلیفی پیمانکاری
پیمانکار شخصی بوده که کارفرما بر اساس قراردادی که با او منعقد می‌کند، خدماتی را نیز از وی دریافت می‌کند و پیمانکار در ازای انجام این خدمات مبلغی را از کارفرما اخذ می‌کند. کارفرما قبل از پرداخت حق الزحمه پیمانکار باید مبلغی از آن را تحت عنوان مالیات تکلیفی کسر و به اداره مالیات تحویل دهد. باید دقت داشته که مالیات قراردادهای عمرانی و غیر عمرانی تفاوتی با یکدیگر ندارند. به طور خاص به مالیات قراردادهای پیمانکاری در قوانین جاری مالیاتی کشور پرداخته نشده اما دو نوع مالیات بر قراردادهای پیمانکاری می‌توان نام برد. این دو نوع شامل مالیات بر درآمد و مالیات مقطوع است.
مالیات تکلیفی حق‌الوکاله
یکی دیگر از انواع مالیات تکلیفی، حق‌الوکاله است. وکلای دادگستری مشمول این مالیات هستند و باید از موکلین خود، درصد معینی از مبلغ حق‌الوکاله را دریافت کرده و به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند. هنگام تنظیم قرارداد وکالت مابین وکیل و موکل، باید درصد مالیات حق‌الوکاله ذکر شود. پرداخت این مالیات برعهده وکیل بوده و چنانچه از این مهم تخطی کنند مشمول ماده ۱۰۳ قانون مالیات‌های مستقیم شده و باید ۲۰درصد جریمه پرداخت کنند.
مالیات مقطوع
در واقع مالیات مقطوع همان مالیات تکلیفی بوده و در این مدل پرداخت، کارفرما می‌تواند شهرداری، نهادهای دولتی و موسسات مختلف باشد. در این قراردادها اگر مبلغ کل بیش از 10 میلیون تومان باشد، 5.5 درصد از آن کسر کرده و به عنوان مالیات پرداخت می‌کنند. این مالیات بر 2 جز است که قسمت اول آن 4 درصد و مالیات قطعی بوده و قسمت دوم آن 1.5 درصد بوده که پیش پرداخت مالیات پیمانکار است. قسمت دوم از درآمد متعلق به پیمانکار کسر میشود. در سال 1395 قانون مالیات مستقیم اصلاح و مالیات تکلیفی حذف شد. طی این اصلاحیه شرکت‌های پیمانکاری و پیمانکاران موظف به پرداخت 3 درصد مالیات کیفی نبوده و دیگر نیازی به کسر مالیات از صورت وضعیت نیست.
به عبارتی دیگر از سال 1395 پرداخت مالیات بر دوش خود حقوق بگیران است. آنها باید در تیر ماه هر سال اظهارنامه عملکرد خود را به اداره مالیاتی مربوطه ارائه و سپس مالیات تعیین شده را پرداخت کنند. پس از برداشته شدن قانون مالیات تکلیفی، پیمانکاران باید در سامانه امور مالیاتی ثبت نام و اظهارنامه مالیاتی خود را تکمیل کرده برای دریافت گواهی نامه مالیات بر ارزش افزوده قراردادهای خود اقدام کنند. برای برخی از پیمانکاران این سوال مطرح میشود که اهمیت این گواهی نامه مالیات بر ارزش افزوده چیست؟ اگر پیمانکاری گواهی نامه مالیات بر ارزش افزوده نداشته باشد، امکان پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده را نخواهد داشت. تا زمانی که پیمانکار مالیات خود را پرداخت نکند علاوه بر این که توانایی انجام بسیاری از امور اداری و کاری را ندارد، مجرم مالیاتی نیز هست.
چگونگی محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در قراردادهای پیمانکاران
این قانون در چند سال اخیر وضع شده و ممکن است بسیاری از پیمانکاران از نحوه محاسبه آن اطلاع نداشته باشند. ثبت اسناد و مدارک مربوط به خرید مواد اولیه و ملزومات در صورت وضعیت مالیاتی و جمع آوری آنها، نشان می‌دهد که پیمانکار بخش زیادی از مالیات خود را پرداخت کرده‌اند. تا زمانی که این مدارک ثبت و جمع آوری نشود پیمانکار نمی‌تواند از اعتبار مالیاتی استفاده کند. در صورت عدم ثبت و جمع آوری فاکتورهای خرید مواد اولیه، به هنگام ارائه اظهار نامه مالیاتی، پیمانکار باید درصد مالیات معین شده را پرداخت کند که این مهم سبب زیان مالی برای پیمانکار میشود.
معافیت مالیاتی پیمانکاران
بخشی از مبالغی که صرف خرید لوازم مصرفی و تجهیزات میشود به عنوان تخفیف از مالیات پیمانکار کسر میشود؛ البته به این شرط که در قرارداد تنظیم شده تمامی مبالغ خرید تجهیزات به شکلی جداگانه ثبت شود. در خصوص خریدهای داخلی بیشترین مبلغ ثبت شده در صورت حساب خرید معاف بوده و در خصوص خریدهای خارجی مجموع ارزش کالا، حقوق ورودی و سایر پرداختی‌هایی که در پروانه سبز گمرکی ثبت شده از پرداخت مالیات معاف است.
مالیات تکلیفی پزشکان
مالیات تکلیفی پزشکان دارای سه نوع مختلف است. این سه نوع شامل مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد شاغل و بند ح تبصره 6 قانون بودجه سال 1400 است. نوع اول این مالیات مشابه مالیات تکلیفی حقوق است؛ به عبارتی دیگر پزشکی که در یک مرکز درمانی مشغول به کار است، مشمول مالیات بر درآمد حقوق شده و کارفرما یا مرکز درمانی هر ماه مبلغ مشخصی از حقوق پزشک را به عنوان مالیات از آن کم کرده و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می‌کند.
مورد دوم مخصوص پزشکانی است که دارای مطب شخصی هستند و برای هیچ مرکز یا شخصی کار نمی‌کنند و از طریق ویزیت و معالجه بیماران درآمد کسب می‌کنند. در این حالت پزشک مشمول مالیات بر درآمد شاغل شده و هر ساله در خرداد ماه ضمن ارسال اظهار نامه مالیاتی خود باید نسبت به پرداخت آن نیز اقدام کند. حالت سوم مالیات تکلیفی پزشکان به شکل یک دستورالعمل به شماره 502/1400/200 که در تاریخ 01/02/1400 تصویب شد صورت می‌پذیرد.
در صورتی که درباره مالیات تکلیفی پزشکان سوالات بیشتری دارید و یا می‌خواهید اطلاعات بروز درباره مالیات این صنف را داشته باشید، سوالات متداول صنف پزشکان احتمالا پاسخ لازم را به شما ارائه کند.
بند ح تبصره 6 قانون بودجه سال 1400
طی استناد به بند نام برده تمامی مراکز درمانی که شامل این قانون می‌شوند وظیفه دارند %10 از حق العمل یا حق الزحمه پزشکی پزشک را به عنوان علی الحساب کسر و به نام پزشک مربوطه به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند، این فرآیند باید تا پایان ماه بعد از وصول مبلغ صورت حساب انجام شود. در صورت عدم اجرا بند نام برده و تخلف در مرکز درمانی علاوه بر جریمه 10% مالیات پرداخته نشده، به ازای هر ماه تاخیر 2.5% مالیات نیز اضافه میشود.
سازمان امور مالیاتی در سال 1398 از سامانه مالیات تکلیفی پزشکان رونمایی کرد و در بخش نامه‌های مختلف سازوکار آن را اعلام کرد. مراکز درمانی باید به این سامانه مراجعه کنند و مالیات پزشکان را کسر و به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند.
مالیات تکلیفی اجاره ملک
مالیات تکلیفی اجاره ملک به املاکی تعلق می‌گیرد که توسط یک شخص حقوقی اجاره شده باشد. شخص حقوقی که ملک را اجاره کرده است موظف بوده مالیات بر درآمده اجاره ملک را در زمان‌های تعیین شده به حساب سازمان امور مالیاتی واریز و فیش پرداختی را به صاحب خانه تسلیم کند. در خصوص مالیات اجاره ملک باید دقت داشت که این نوع مالیات برای اجاره اشخاص حقوقی بوده که شخص مستاجر باید ماهانه پرداخت کند، در خصوص اجاره شخص حقیقی صاحب خانه خود باید به طور سالانه مالیات را پرداخت نماید.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اجاره ملک به این صورت است که باید مبلغ پرداختی بابت اجاره را در 75 درصد ضرب کرده تا 25 درصد هزینه ملک و استهلاک از آن کسر گردد؛ مبلغ به دست آمده مشمول مالیات اجاره است. حال اگر مستاجر شخص حقوقی باشد باید در 25 درصد ضرب شود و اگر شخص حقیقی باشد طبق نرخ ماده 131 به شکل پلکانی افزایش می‌یابد. نرخ ماده 131 به این شکل بوده که تا 50 میلیون تومان 15 درصد، 50 میلیون بعدی 20 درصد و الباقی هرچقدر باقی ماند 25 درصد است.
معافیت مالیات بر اجاره
در قوانین امور مالیاتی برخی معافیت‌هایی برای مالیات بر اجاره تعیین شده است. این معافیتها بر دو بخش معافیت متراژی و معافیت درآمدی است.
معافیت متراژی
در کلان شهر تهران چنانچه متراژ ملک کمتر از 150 متر باشد مشمول مالیات بر اجاره نیست. این میزان برای سایر شهرستانها کمتر از 200 متر است.
معافیت درآمدی
اگر درآمد فردی تنها از طریق اجاره ملک کسب شود بر اساس قانون مالیاتی از پرداخت مالیات بر اجاره معاف است. باید دقت داشت در صورتی که بها اجاره ملک بیش از عرف تعیین شده باشد، مالک مکلف به پرداخت مالیات مازاد اجاره است.
میزان جریمه برای عدم پرداخت مالیات تکلیفی
به‌طور معمول در بسیاری از موارد مودیان مالیاتی به‌دلایل مختلفی مانند سهل‌انگاری، عدم اطلاع کافی، کوتاهی کارکنان در ارائه گزارش‌ها و مواردی از این دست، موفق به پرداخت مالیات تکلیفی خود نمی‌شوند. اداره امور مالیاتی کشور برای افراد خاطی جرایمی را در نظر گرفته که در برخی موارد بسیار سنگین است. افرادی که مالیات تکلیفی خود را پرداخت نمی‌کنند، شامل جرایم ماده ۱۹۹ قانون مالیات‌های مستقیم می‌شوند. براساس این ماده قانون مالیات‌های مستقیم، مودیان در صورت انجام وظیفه محول شده، باید معادل ۱۰درصد از مالیات پرداخت نشده در زمان مقرر و ۲.۵ درصد مالیات به ازای هرماه تاخیر از تاریخ سررسید پرداخت، جریمه پرداخت نمایند. در ادامه این قانون آمده است که: «چنانچه مالیات توسط دریافت‌کننده وجوه پرداخت شود، در این صورت جریمه 2.5 درصدی موضوع این ماده تا تاریخ پرداخت مالیات توسط مودی مزبور از مکلفین به کسر و ایصال مالیات، مطالبه و وصول خواهد شد.»
البته که همیشه راه‌حل‌هایی برای جلوگیری از این چالش‌ها وجود دارد و آن هم بهره‌مندی از کارشناسان باتجربه از شرکت‌های مالیاتی است. هم‌چنین می‌توان برای اعتراض به مالیات و یا جریمه وضع شده از این کارشناسان کمک گرفت. کارشناسان مالیاتی ماناکا با داشتن سابقه‌ای درخشان در این حوزه می‌توانند از ایجاد ضررهای مالی و پرداخت مالیات‌های سنگین جلوگیری کنند. باید دقت داشت که تمامی این فرآیندها براساس قانون امور مالیاتی و اشرافیت کامل به پرونده مربوطه است.
مالیات تکلیفی یکی از موضوعاتی بوده که بسیاری از افراد جامعه در هر شغلی که بوده با آن مواجه هستند. این افراد اگر اطلاعات کافی در خصوص مالیات‌های وضع شده نداشته باشند ممکن است دچار زیان‌های مالی و حتی کلاهبرداری شوند. در این مقاله از سری مقالات مالیاتی ماناکا با توضیح کامل در خصوص مالیات تکلیفی و انواع پرکاربرد آن، سعی بر افزایش دانش عمومی در خصوص مالیات داشته‌ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر و یا دریافت مشاوره مالیاتی می‌توانید با شماره تلفن 05131772 تماس حاصل کنید.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.